Tsaar Alexander I

Description

De Belgische historicus Pirenne was secretaris van Leopold III, koning van België, en net als zijn baas rekende hij, voor de naoorlogse vrede, meer op de Verenigde Naties dan op de NAVO. Zo zag hij in tsaar Alexanders Heilige Alliantie een voorloper van de Volkenbond en de VN. Een morele orde, nadat decennia geweld de basis van de machtsverhoudingen was geweest, de analogie van Alexander I Romanov met Woodrow Wilson, lag voor de medewerker van Leopold III erg voor de hand! De publieke opinie was in 1814 op de hand van de tsaar, net als in 1919 op die van Wilson. Maar in beide gevallen duurde de hoop één jaar… Humanitaire interventie is ook een Russische uitvinding. Op een moment dat Russische vliegtuigen Syrië bombarderen om christenen en sjiieten te ‘redden’, is het goed hieraan te herinneren. Tsaar Alexander I was betrokken bij een complot om zijn vader Paul I te vermoorden. Paul had immers met Napoleon zaken willen doen! Na een reeks nederlagen kwam hij zelf een tijdje in de ban van de Fransman. Na zijn triomfantelijke intocht in Parijs, leidde hij de Heilige Alliantie waarin werd overlegd hoe het verder met Europa moest. Wat Woodrow Wilson was voor de Eerste Wereldoorlog, was tsaar Alexander voor de Franse revolutionaire oorlogen: hij maakte er een einde aan, met de expliciete bedoeling om oorlog voor altijd uit te bannen! Kon enkel een gezamenlijke vloot van de beschaafde wereld, kanonnen gericht op Istanbul, de slachtpartijen op bevel van de sultan stoppen? Of was de sultan, net als de paus geen lid van de Heilige Alliantie, gedoemd te verdwijnen? Wat was de juiste invloed van profetes Juliane von Krüdener op de tsaar?

Auteur: Jeannick Vangansbeke