In de Eerste Wereldoorlog was Nederland neutraal. Maar dat wil niet zeggen dat het er rustig bleef. Integendeel: mobilisatie, opvang van vluchtelingen, inkwartiering, schaarste en distributie van voedsel en allerlei noodzakelijke eerste levensbehoeften, van schoenen tot brandstof, en een steeds grotere invloed van de overheid op het economisch leven, met een eindeloos aantal regels en voorschriften bepaalden het leven van de Nederlanders.

‘s-Hertogenbosch was ook toen al de Brabantse hoofdstad, de zetel van de Bisschop, de garnizoensstad en het economisch kloppend hart van dit deel van Brabant. De stad werd meteen na de mobilisatie ook het centrum van de afwachtingsstelling van het Nederlandse leger. De stad zat vol militairen en daar kwamen in 1914 ook nog eens ruim 2500 Belgische vluchtelingen bij. Wat betekende dit alles voor de stad en haar inwoners?

In de Eerste Wereldoorlog was Nederland neutraal, maar dat wil niet zeggen dat het er rustig bleef. Integendeel. Er speelden allerlei problemen rondom mobilisatie, inkwartiering en de schaarste en distributie van voedsel en allerlei andere noodzakelijke levensbehoeften, van schoenen en papier tot brandstof. De overheid kreeg een steeds grotere invloed op het economisch leven, met een eindeloos aantal regels en voorschriften als gevolg.

Den Haag was ook destijds al ons bestuurlijke en politieke centrum. De internationale stad van Vrede en Veiligheid, de thuishaven van de Scheveningse vissersvloot, een spionnencentrum en het verzamelpunt van vele geïnterneerde buitenlandse militairen. Dat alles ging aan de Haagse inwoners niet zomaar voorbij. Zij kampten met grote problemen.

Gelderland was in de Eerste Wereldoorlog niet bepaald een toonbeeld van rust. Het begon al snel met de mobilisatie, waar de vele garnizoensplaatsen in de provincie mee te maken kregen. Duizenden militairen stroomden toe, terwijl tegelijkertijd duizenden arbeidsplaatsen onbemand werden. Het kerkelijk leven wordt ontregeld door benoemingen tot legergeestelijke. Na het uitbreken van de oorlog wordt Nederland overstroomd met Belgische vluchtelingen, van wie velen in vluchtoorden op de Gelderse heide terechtkomen. Ook vele duizenden geïnterneerde Belgische militairen worden in kampen op de Veluwe gehuisvest.

Het boek ‘Noord-Holland en de Eerste Wereldoorlog’ geeft een overzicht van wat zich in Noord-Holland afspeelde tijdens de Eerste Wereldoorlog. In dit boek ligt de nadruk op de gevolgen van deze oorlog voor de ‘gewone man’ in de provincie. Er is daarom vooral aandacht voor de dorpen en kleinere steden.