Leo Trotski

Beschrijving

Trotski was, vooral in publicistisch en retorisch opzicht, een zeldzaam getalenteerd politicus en ideoloog. Tussen 1903 en 1917 nam hij binnen het Russische marxisme een vrij eenzame positie in. Daarna beet hij in de voorbereiding van de bolsjewistische omwenteling de spits af. Vervolgens leidde hij in de Russische burgeroorlog het Rode Leger naar de overwinning en werd naast Lenin de bekendste leider van het Sovjetregime.

Zijn intellectuele niveau verleidde hem er toe neer te kijken op andere communistische leiders, wat hem tegenover zijn rivalen handicapte. Reeds voor Lenins dood werd hij door Stalin c.s. overspeeld, wat anno 1929 in zijn verbanning naar het buitenland resulteerde. De publicaties die hij daar op zijn naam bracht, werden door dictator Stalin zo hinderlijk bevonden, dat deze hem uit de weg liet ruimen. Het trotskisme, dat in de Sovjet-Unie vrijwel werd uitgeroeid, is in de landen waar het legale mogelijkheden had nooit verder gekomen dan kleinschalig sektarisme. Niettemin bleef Trotski tot het bittere einde van misplaatst optimisme inzake de ‘proletarische revolutie’ getuigen. Zijn lot is bepaald door de haatcomplexen die hij en Stalin tegen elkaar koesterden. Het betekende de tragische balans van een leven, dat gekenmerkt werd door een briljantie, die nogal eens de wijsheid bedroog.

De auteur (1926), een veteraan onder de vele historici die zich met communisme onledig houden, heeft tevens bij Aspekt gepubliceerd: The Diplomacy of the New Order (2003) en De CPN en haar buitenlandse kameraden (2004). Bovendien voorzag hij een herdruk van L. Trotski, Stalin, de man en zijn invloed (Aspekt 2005) van een in- en uitleiding.

Auteur: Arthur Stam